همه ما دارای حنجره ای هستیم که با آن ایجاد صوت و کلمه می کنیم. تنها کسانی که دارای تارهای صوتی آسیب دیده هستند نمی توانند تولید کلمه کنند اما به هر حال با ایجاد صوت راه ارتباطی ای برای خود باز می کنند.
شاید بگویید همه انسان ها از وقتی که زبان باز می کنند می توانند صدا و بیان خود را مدیریت کنند اما مسئله به همین راحتی هم نیست. تربیت صدایی که از خانواده به ارث می رسد همیشه خوب و کامل نیست و نیاز دارد برخی از ویژگی های آن تقویت شود و برخی ویژگی های دیگرش تعدیل. می خواهم بگویم پرورش صدا و بیان تنها مختص بازیگران رشته سینما و به خصوص تئاتر نیست. هر چند بازیگر تئاتر بیشترین کار را از حنجره اش می کشد. یک خواننده، یک سخنران، یک گوینده رادیو، یک کارمند و حتی یک فرد عادی نیاز به پرورش صدا و بیان دارد.
آرش آبسالان در مقدمه کتابش در این باره مینویسد: خانمی که هنرجوی هنرپیشگی است از جیغ شدن صدایش هنگام بازی بسیار نگران است، آینده حرفهای او با تهدید جدی رو به رو است. آقایی که آرزوی انتشار آلبوم موسیقی خود را دارد از محدودیت نتهای صدایش بسیار نگران است، مدیر عامل یک شرکت خصوصی برای افزایش فروش به انجام مذاکرات تجاری فراوانی نیاز دارد اما همیشه هنگام مذاکره کلمات از ذهنش میگریزند. یکی از بستگانم که معلم است ناگهان صدای خود را از دست داد و کمیسیون پزشکی کار تدریس را برای او مضر دانست. یک گوینده تلویزیونی با وجود داشتن ظاهر و صدایی جذاب، نتوانست در نظر سنجی از مخاطبان رتبهای که انتظارش را داشت دریافت کند. کارمند یک شرکت بیمه از داشتن لهجه بسیار عذاب میکشید، یکی از بازیگران به نام، در جستجوی ساخت لهجه و گفتاری خاص برای نقش جدید خود بود و هیچ تستی درست از آب در نمیآمد او نمیدانست ساختار هر لهجه یا زبانی ولو من درآوردی، تابع قاعده است. یک وکیل مدافع جوان متوجه شده بود صدایش صلابت لازم در دفاع از موکلینش را ندارد. اینها و نمونههایی از این دست مشکلات گفتاری رایجی هستند که ممکن است مدتها فردی را رنج بدهد و نداند که با تمرینهای سادهای میتواند بخش زیادی از این مشکلات را حل کند.
درباره کتاب
آبسالان در ابتدای این کتاب مینویسد کار بر روی صدا و حنجره حداقل سه ماه تمرین لازم دارد تا فرد تغییرات قابل توجه را احساس کند. سن، جنس، مراقبت و پشتکار، متغیرهایی هستند که مسئله را برای هر فرد شکلی خاص میدهند. بین دو تا چهار سال برای رفع کامل مشکل وقت لازم است. همینطور اینکه مراقبت از حنجره تقریبا مادام العمری است. پختگی در صدا و بیان هم محصول گذشت زمان است.
یک خواننده، یک سخنران، یک گوینده رادیو، یک کارمند و حتی یک فرد عادی نیاز به پرورش صدا و بیان دارد.
این کتاب تفاوتهایی با کتابهای دیگر در همین زمینه دارد. خود نویسنده در این باره اطمینان میدهد رویکردهایی که در این کتاب بیان شده است شالوده تمرینهای رایج و پیش از خود را در هم میریزد.
جادوی گفتار چکیدهای از یک مجموعه شش جلدی و محصول بیش از دو دهه تحقیق و مطالعه است که هنوز همه آنها به چاپ نرسیده است. در این کتاب از تنفس آغاز میکند و در صدد اصلاح الگوی تنفسی است. تمرینهای تنفسی این کتاب کمک میکند الگوی تنفسی درستی را پیدا کنید. در فصل بعدی به فرکانس شدت و طنین صدا میپردازد. سپس به ماهیت حروف صامت و تولید حروف بیصدا میپردازد و ضعفهای تولید این حروف را ترمیم میکند. اختلالات بیانی موضوع فصل بعدی این کتاب است. تغییر لهجه و افزایش مهارتهای سخنوری فصل بعدی کتاب را تشکیل میدهد. فصل پایانی هم اختصاص دارد به جدولهای ویژگیهای آوایی و زبان ورزها.
در ابتدای این کتاب شما با دیافراگم و حرکت آن آشنا میشوید. حرکت دادن دیافراگم به سمت پایین یا به اصطلاح عمق بخشیدن به آن تنها راه افزایش فضای تنفسی و تقویت صوت است. تمرین صدا ممکن است به ما صدای درست تر بدهد اما صدای بهتر محصول کار روی تنفس و دیافراگم است. در این بخش با تمرین هایی مفید شما یاد میگیرید که چگونه وسعت تنفس خود را افزایش بدهید. یکی از تمرین های این بخش مثلا باد کردن بادکنک است. تمرین های آماده سازی بینی تسلط بر مجاری تنفسی از دیگر تمرین های این بخش است. تمرین های قفسه سینه، سر و گردن پهلوها و پایین تنه تنفس شما را کامل می کند. در فصل الماس صدا شما می آموزید که در واقع حفره ها و فضاهای خالی بدن هستند که کیفیت صوتی را تعیین می کنند. در این فصل با ساختار حنجره آشنا می شوید. تقویت عضلات اندام گفتاری در این بخش است. گرم سازی تارهای صوتی و تمرین لب و گردن کمک می کند تا راه خروجی صدا نرم و آزاد شود. در بخش کلمات بی صدا شما نیاز بیشتری دارید که حرکت زبان و لب را کنترل کنید. در این فصل ویژگی های آوایی هر حروفی به طور کامل بیان می شود. و اینکه هر حرف با استفاده از چه قسمت هایی از زبان و کام ایجاد می شود. فصل بعدی مربوط به کلمات است و حروفی که با هم و در کنار هم خوانده می شوند. مثل دو " ر" که در کنار هم آورده شود. یا ترکیب " ل" و "ر" که بیان آنها را دشوار می کند. در فصل پایانی به لهجه ها پرداخته می شود. تقلید، تکرار، اخبارگویی، بازسازی کلمات در این فصل بیان می شود و برای هر کدام تمرین های مفید و کارآمدی توضیح داده شده است.
محتوای کتاب
کتاب جادوی گفتار شامل پنج فصل است که عبارتند از: اسرار تنفس، الماس صدا، صامت ها- غارهای بی صدا، خوشه های بیانی، جادوی گفتار و پیوست پایانی کتاب که راجع به نمونه های آموزشی و کلینیکی است.
این کتاب مفصل با الگوها و تمرین هایش نه تنها برای دانشجویان بازیگری مفید و ضروری است بلکه برای افراد عادی نیز نکته های مهمی در مورد بیان و گفتار دارد.